Is warm weer of hitte gevaarlijk voor je hart? Ja. Hoge temperaturen kunnen je hart zwaar belasten. Warm weer zorgt ervoor dat je bloeddruk daalt, je hart harder moet werken om bloed rond te pompen, en het risico op uitdroging en hartritmestoornissen toeneemt. Dit artikel legt uit waarom hitte gevaarlijk kan zijn voor je hart en hoe je jezelf kunt beschermen op warme dagen.

Waarom is hitte gevaarlijk voor je hart?

De warme zomers zoals we die tegenwoordig steeds vaker zien, zijn niet gemakkelijk voor ons lichaam. Om alle extra warmte kwijt te kunnen via de huid, worden onze bloedvaten wijder. Dit is een natuurlijke reactie van je lichaam, maar het heeft wel gevolgen voor jouw hart. Zo kan je bloeddruk lager worden, waardoor je sneller last krijgt van duizeligheid. Ook moet je hart harder werken om al het bloed door het lichaam te pompen. Volgens Hartkliniek, een landelijke keten van zelfstandige behandelcentra voor cardiologie, kan je hart op een warme dag maar liefst twee tot zelfs vier keer zo hard gaan werken dan op een dag met gematigde temperaturen. 

Bij warm weer ga je ook sneller zweten. Hierdoor kan je bloed stroperiger worden. En dit kan weer het risico op bloedklontering verhogen. Als je al te maken hebt met beginnende vernauwingen in de bloedvaten, kan dit helaas leiden tot plotselinge verstoppingen en in het ergste geval zelfs een hartinfarct.

Bovendien kun je door het vele zweten sneller uitdrogen. Dit kan, naast voor een lagere bloeddruk, voor een tekort aan bepaalde elektrolyten ofwel zouten, zoals kalium, calcium en magnesium, in je lichaam zorgen. Deze stoffen zijn erg belangrijk voor het regelmatig houden van je hartritme. Wanneer je hier een tekort aan hebt, kun je last krijgen van een onregelmatig hartritme en in zeldzame gevallen van een hartritmestoornis. 

Kan hitte een hartstilstand veroorzaken?

Je hart werkt met elektrische signalen. Omdat je hart bij warm weer sneller gaat kloppen, wordt het gevoeliger voor storingen in dit elektrische systeem. Dit kan onschuldig zijn, zoals het hart dat een paar slagen overslaat, maar het kan ook leiden tot ernstigere hartritmestoornissen en in zeldzame gevallen tot een hartstilstand. Ook uitdroging kan leiden tot een onregelmatiger hartritme en in hele ernstige gevallen tot hartritmestoornissen en een hartstilstand.   

Wie loopt extra risico bij een hittegolf?

Vooral mensen met bestaande hartproblemen en ouderen lopen bij hitte een verhoogd risico. Ook mensen die plasmedicijnen of andere bloeddrukverlagende medicatie gebruiken, moeten extra opletten bij warm weer. Vochtafdrijvende medicijnen zorgen samen met veel zweten voor een tekort aan vocht en zout. Als je minder vocht in je lichaam hebt, wordt je bloeddruk lager, waardoor je sneller duizelig kunt worden en je hart harder moet werken om het bloed door je lichaam te pompen. En je mist die noodzakelijke zouten in je lichaam. 

Wat zegt onderzoek over hartstilstand door hitte?

Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek overlijden er vooral in de winter meer mensen aan hart- en vaatziekten. Dit wordt ondersteund door wetenschappelijke studies. Zo blijkt uit een onderzoek gepubliceerd in Science of the Total Environment dat 1,5% van de onderzochte overlijdens door een plotselinge hartstilstand in verband gebracht kan worden met warm weer. Terwijl erg koud weer maar liefst in meer dan 12% van deze gevallen een bijdrage aan het overlijden heeft geleverd.

Toch zijn hoge temperaturen zeker niet vrij van risico. Zo meldt deze studie bijvoorbeeld ook dat warme nachten risicovol zijn. Bovendien blijkt uit een grootschalige studie gepubliceerd in The Lancet Regional Health – Western Pacific dat ook hoge temperaturen en hittegolven significant bijdragen aan het optreden van een plotselinge hartstilstand die niet in het ziekenhuis plaatsvindt. 

Hoe herken je een hartprobleem bij warm weer?

Wees altijd alert wanneer je klachten ervaart, zeker wanneer je al langer last hebt van hartproblemen en het erg warm is. Denk bijvoorbeeld aan: 

• Pijn of druk op de borst (eventueel met uitstralende pijn naar de linkerschouder of linkerarm)
• Hartkloppingen
• Duizeligheid of een licht gevoel in je hoofd 
• Benauwdheid of kortademigheid 
• Flauwvallen 
• Misselijkheid en braken
• Bleek of grauw zien 
• Extreme vermoeidheid

Als je een hartaandoening hebt en op een warme dag last krijgt van duizeligheid, hartkloppingen of benauwdheid, twijfel dan niet om een arts te bellen, adviseert Cardiologie Centra Nederland, een netwerk van verschillende behandelcentra voor hart- en vaatziekten. Als je acuut pijn krijgt op je borst, bel dan 112. 

Snel handelen kan in dergelijke situaties cruciaal zijn voor de uitkomst, wat het belang van paraatheid en kennis over reanimatie en AED’s onderstreept.

Waar moet je nog meer op letten bij een hittegolf?

Sommige signalen van hartproblemen lijken op symptomen van hitte-uitputting of de nog ernstigere hitteberoerte. Bij hitte-uitputting kun je last hebben van kramp, een snelle hartslag, hevig zweten en een bleke huid. Ook kun je flauwvallen. In dit geval is het belangrijk om je lichaam af te koelen met bijvoorbeeld een koude douche en om in kleine slokjes wat te drinken, zo meldt het RIVM. 

Een hitteberoerte is nog ernstiger, aldus het RIVM. Je lichaamstemperatuur is hoger dan 39 graden, je hebt een hoge hartslag, voelt je misselijk, je hebt een rode huid en je hebt last van stuiptrekkingen of zelfs bewustzijnsverlies. Bel in dit geval altijd 112! 

Wat kun je doen om hartproblemen door de hitte te voorkomen?

Hydratatie is essentieel

• Zorg er echt voor dat je extra veel water drinkt om te voorkomen dat je uitdroogt door het vele zweten. Dit is één van de belangrijkste dingen die je zelf kunt doen. Cardiologie Centra Nederland raadt aan om bij een temperatuur van boven de 25 graden minstens 2,5 liter water per dag te drinken. 

Drankjes die volgens de Hartstichting erg geschikt zijn bij warm weer zijn:

• Water
• Thee zonder suiker
• Sterk verdunde limonadesiroop 
• Zure melkproducten, zoals ongezoete yoghurt en karnemelk 
• Eet en drink meer voedingsmiddelen die rijk zijn aan elektrolyten, benadrukt  Oklahoma Heart Hospital in een artikel. Dit zijn bijvoorbeeld bananen, bladgroenten en yoghurt.

Zoek de koelte op en pas je activiteiten aan

• Zoek de schaduw op. Vooral op het warmste moment van de dag, tussen 12.00 en 16.00 uur. Gebruik een ventilator wanneer mogelijk en sluit je ramen en gordijnen wanneer het buiten warmer is dan binnen. 
• Draag luchtige kleding. 
• Het is goed om in beweging te blijven, maar doe dit liever wel in de ochtend of in de avond, wanneer het buiten koeler is. Let goed op eventuele klachten en drink voldoende water. 

Waar je als hartpatiënt extra op moet letten

De Hartstichting raadt het volgende aan voor hartpatiënten:

• Sommige mensen met hartproblemen houden te veel vocht vast omdat het hart het bloed minder goed rondpompt. Soms geeft de arts aan deze mensen daarom het advies om minder te drinken. Als dat voor jou het geval is, is het belangrijk om bij warm weer eerst met je arts te bespreken of je meer mag drinken. 
• Als je plastabletten slikt voor een hoge bloeddruk of om vocht kwijt te raken, kan dit bij hitte te veel zijn. Overleg hierover bij twijfel met je arts. 
• Zorg ervoor dat je medicijnen niet te warm worden. De meeste medicijnen moeten in een droge kast bewaard worden die niet warmer wordt dan 25 graden. 
• Is er iemand bij jou in de buurt extra kwetsbaar? Zorg ervoor dat iemand regelmatig checkt hoe het met diegene gaat. 

Warm weer vraagt extra aandacht voor je hart, zeker als je een hartaandoening hebt. Hopelijk heb je na het lezen van deze blogpost een duidelijker beeld van de risico’s én wat je zelf kunt doen om klachten te voorkomen. Zorg ervoor dat je voldoende drinkt, de koelte opzoekt en regelmatig rust neemt. Blijf alert op signalen van je lichaam, en neem bij twijfel altijd contact op met een arts. Want voorkomen is en blijft beter dan genezen.

Wil je meer weten over het herkennen van een hartstilstand en hoe je in zo’n situatie moet handelen? Lees dan ons artikel over de verschillende vormen van hartstilstand.